Ademen wij vanzelf?

‘Ademen wij vanzelf?’ is de titel van een studieboek uit mijn Logopedie opleiding. Ik herinner me nog als de dag van gisteren de allereerste les over ademing van Kno-arts An Greven, een vrouw die een onuitwisbare indruk op mij heeft gemaakt: vóór mijn toelating tot de opleiding, tijdens de anatomie lessen van de opleiding en alle vrijdagmiddagen dat ik haar assisteerde tijdens haar spreekuur van de polikliniek in het VU academisch ziekenhuis.
Anno nu blijken we inderdaad niet meer vanzelf te ademen. Onze adembeweging wordt door veel factoren bepaald en heeft niet alleen invloed op onze stem, maar ook op hoe we ons voelen en op ons herstel.

Hoe adem jij?

Bewustwording.
Ga eens ontspannen rechtop zitten. Je hoeft even nergens naar toe en alleen je aandacht naar je lijf te brengen. Merk je jouw adem op?
Adem je in door je neus of door je mond?
En hoe adem je uit?
Is je inademing langer dan je uitademing? Of andersom?
Hoe klinkt jouw ademing?
Waar voel je je ademing?
Wat zet jouw adem in beweging in je bovenlijf?

Oefening:
Leg nu eens je hand op je buik, ter hoogte van je navel.
Breng met aandacht jouw adem naar je hand toe. Forceer het niet. Merk je dat je hand iets naar voren beweegt?

Adembeweging

Als je bedenkt dat de mens van nature een lage ontspannen adem heeft, dan moeten er dus factoren zijn van buitenaf die onze adem beïnvloeden. Die verandering ontstond tijdens een bedreigende situatie. Heel vroeger was een wild dier een bedreiging voor de mens, maar tegenwoordig kennen we veel meer factoren van buitenaf die ons bedreigen. Stress is één van die belangrijke factoren, die ons systeem ontregelen.

Gebleken is dat we in een bedreigende situatie drie verschillende reacties kunnen tonen: vechten, vluchten of bevriezen.
Bij elke reactie raakt de ademing ontregelt: deze wordt oppervlakkig, sneller en hoog of wordt ingehouden.
Deze oppervlakkige hoge adembeweging zie ik veel bij mijn klanten. De schouders gaan zelf mee omhoog bij de inademing. Door onvoldoende de longcapaciteit te benutten, kan slechts weinig lucht ingezet worden voor de stemgeving. Om toch geluid te geven, wordt de druk onder de stembanden opgevoerd en/of wordt te lang op één adem doorgepraat. Met alle gevolgen van dien: heesheid en een slechtere stemkwaliteit bij langer spreken.

Bewustwording

Ga eens rechtop staan. Voeten naast elkaar op heupbreedte. Sluit je ogen en ervaar wat gebeurt. Kun je stilstaan?
Nee? Wat moet je doen om wél helemaal stil te staan?

Het antwoord is: je adem inhouden.
Dat is overigens ook dé tip als je een foto maakt en het toestel stil wil houden.
Adem is dus een beweging. Het beweegt ons.
Als we niet meer ademen, zijn we dood.

Adembewustzijn

Is het slim om je heel bewust te zijn van je adem en de beweging ervan?
Ik weet het niet.
Als je laag en ontspannen kunt ademen, waarbij je je longcapaciteit goed benut, dan zou ik er niet te veel bij nadenken. Zeker niet als je daarbij geen stemproblemen hebt.
Merk je daarentegen dat je onregelmatig ademt, oppervlakkig hoog of juist je adem vaak vastzet, dan is het belangrijk dat je juist wel bewuster wordt van je adem en hoe je hier meer ontspanning in aan kunt brengen.

Gelukkig ademen wij allemaal vanzelf. De manier waarop is echter niet bij iedereen even ontspannen en vanzelfsprekend. Een optimale en ontspannen adem kun je leren. De allereerste stap zet je zelf, door bewust te zijn van hoe je het nu doet en hoe jouw adem jouw zijn beïnvloedt.

Adem in en laat van je horen op je uitademing.

Fijne dag,

Monique Helfrich