Zo klink ik toch niet!?

Ik neem je even mee terug in de tijd. Naar de tijd van opnames met een cassette recorder. Om stemklachten aan te pakken, is het van belang de stem te kunnen analyseren. Hiertoe worden frequent opnames gemaakt van de stem. Niet alleen voor analyse door de behandelend logopedist, maar vooral ook voor de cliënt zelf. Een veelgehoorde eerste reactie was: “Maar dat ben ík toch niet!? Zo klink ik toch niet!? “

Hoe komt het dat je je stem niet ‘herkent’?

Door de komst van de videocamera in de praktijk, kon gelukkig bewezen worden dat de stem wél afkomstig is van meneer of mevrouw. De verbijstering bleef. Hoe kon het toch dat de stem zo anders klinkt als je deze terug hoort via een opname dan wanneer je je zelf hoort praten?

Dit heeft alles te maken met lucht- en beengeleiding.

Geluid nemen wij waar door de lucht, die in trilling wordt gebracht. Persoonlijk vind ik dat je dat goed kunt vergelijken met een snaarinstrument, waarvan je de snaren duidelijk kunt zien. Bijvoorbeeld de gitaar.
Door de aanraking van de snaar, wordt de omringende lucht in beweging gezet. De kast van de gitaar geeft kwaliteit aan het geluid. Het geeft het geluid bijvoorbeeld een warme klank. De luchttrilling, afkomstig van de gitaar, wordt opgevangen door ons gehoororgaan en door ons brein waargenomen als gitaarmuziek. Ooit leerden we namelijk hoe een gitaar klinkt.

Via luchtgeleiding nemen we geluid waar, dat afkomstig is van een geluidsbron buiten onszelf.

Wanneer wij zelf spreken of zingen, dan nemen we dit geluid ook waar via de luchtgeleiding: de lucht wordt namelijk in beweging gezet door de uitademing, die via onze stembanden in trilling wordt gebracht. In combinatie met onze eigen klankkast (keel-mond-hoofdholte) wordt geluid geproduceerd dat wij ook nu weer waarnemen in ons brein, via ons gehoororgaan.

Wanneer wij zelf spreken, wordt ook de beengeleiding in werking gezet: wij nemen dan geluid waar, dat door een signaal via onze botten bij ons brein aankomt.

Deze extra geleiding zorgt voor een aanzienlijk verschil in waarneming van onze eigen stem.

Gewenning speelt uiteraard een grote rol: wanneer je niet gewend bent om je zelf via een opname te horen, dan zal je dat iedere keer weer vreemd vinden. Het voelt letterlijk niet als je eigen stem.

Hoe reageer jij op jouw eigen stem?

Anno nu, horen we niet meer zo vreemd op van ons eigen geluid via een opname. We raken eraan gewend onszelf te horen in een opname van een vakantie-, feest-, of bedrijfsvideo. Dat hoeft niet te betekenen dat je er tevreden over bent.

• Wat is jouw reactie, zodra jij je je stem via een opname hoort?
• Ben je tevreden over jouw geluid? Bedenk dat anderen jouw altijd zo horen spreken.
• Wat zou je willen veranderen?

Oefening:

Wanneer je zelf iets wilt veranderen, raad ik je het volgende aan:

• Maak een geluidsopname van een tekst, die je voorleest. Bijvoorbeeld een kort artikel uit de krant of uit een tijdschrift. Bewaar de opname minimaal twee maanden.
• Luister dit terug en onderstreep in de tekst, wat je wil veranderen. Denk aan stem-inzet, stemkwaliteit, volume, intonatie en/of toonhoogte.
• Oefen steeds één aandachtspunt per keer, door weer hardop voor te lezen en dit op te nemen.
• Luister de opname terug. Wat gaat goed? Waar kan het beter?
• Doe dit voor elk aandachtspunt.
• Oefen tenslotte alle aandachtspunten ook in andere teksten.
• Na twee maanden lees je nogmaals je eerste tekst hardop, plus opname.
• Vergelijk de opname van twee maanden geleden met die van nu.

Hoor je de vooruitgang?

Is het moeilijk voor je om dit zelfstandig te oefenen? Dan ben ik hier graag jouw mentor in. Vaak is het namelijk moeilijk om jezelf juist te beoordelen op stem- en spraakgebied. Ik kan jou laten ontdekken waar de aandachtspunten zitten en hoe je die kunt aanpakken. Interesse? Neem dan contact met me op via stem@moniquehelfrich.nl.

En hoe je ook klinkt? #laatvanjehoren